AI กับการเตือนภัยล่วงหน้าในยุคภูมิอากาศเปลี่ยน

AI คืออะไร: AI (Artificial Intelligence) หรือปัญญาประดิษฐ์ คือเทคโนโลยีที่ทำให้คอมพิวเตอร์สามารถเรียนรู้ วิเคราะห์ และตัดสินใจได้คล้ายมนุษย์ โดยใช้ข้อมูลจำนวนมาก เช่น ภาพถ่ายดาวเทียม การพยากรณ์อากาศ หรือข้อมูลจากเซ็นเซอร์

บริบทของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ AI ถูกนำมาใช้เพื่อพยากรณ์ล่วงหน้า เหตุการณ์รุนแรง เช่น น้ำท่วม ไฟป่า คลื่นความร้อน ระบบเตือนภัยล่วงหน้า (Early Warning Systems) วิเคราะห์ความเสี่ยงแบบเรียลไทม์ และส่งสัญญาณเตือนกลุ่มเปราะบางได้ทันท่วงที

ตัวอย่างจากนานาประเทศ

• มัลดีฟส์: ประเทศแรกที่จัดทำ Roadmap สำหรับ Early Warnings for All ภายในปี 2027 โดยร่วมกับ UNEP และรัฐบาลอิตาลี ในการพัฒนาเครือข่ายตรวจวัดและใช้ AI วิเคราะห์สภาพอากาศ

• LDCs และ SIDS: หลายประเทศยากจนและรัฐหมู่เกาะขนาดเล็ก เริ่มทดลองใช้เทคโนโลยี AI เพื่อเสริมระบบเตือนภัยล่วงหน้า (Early Warning Systems: EWS) แม้จะมีข้อจำกัดด้านเงินทุนและบุคลากร

• UNFCCC รายงานว่า เกือบ 50% ของประเทศทั่วโลกระบุ EWS ไว้ใน NDCs และ 25% ให้ความสำคัญกับนวัตกรรมเพื่อการปรับตัว

• ประเทศไทย: กรมชลประทานใช้ Big Data ควบคู่กับ AI คาดการณ์ปริมาณน้ำในเขื่อน การเพาะปลูก และความต้องการใช้น้ำรายสัปดาห์ ช่วยให้เกษตรกรวางแผนได้อย่างแม่นยำยิ่งขึ้น

ประโยชน์ของการใช้ AI ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ

• เพิ่มความแม่นยำในการพยากรณ์ให้มีความแม่นยำยิ่งขึ้น

• ลดการสูญเสียจากน้ำท่วมและภัยแล้งที่ทวีความรุนแรง

• สนับสนุนการตัดสินใจเชิงนโยบายที่มีข้อมูลรองรับ

• สร้างความเท่าเทียมในการเข้าถึงข้อมูลเตือนภัย โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบางในประเทศกำลังพัฒนา

AI ไม่ใช่แค่เทคโนโลยี แต่คือเครื่องมือที่ช่วย “มองเห็นอนาคต” และสร้างภูมิคุ้มกันให้ทันกับวิกฤตโลกร้อน

ที่มา :

(1) IBM, (2024). What is artificial intelligence (AI)?

https://www.ibm.com/think/topics/artificial-intelligence

(2) สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน), (2568). ปัญญาประดิษฐ์ AI เพื่องานวิเคราะห์ข้อมูลภูมิสารสนเทศ

https://web.facebook.com/gistda/